Dom energooszczędny - jak uzyskać dopłaty?

Wchodzące w życie dyrektywy Unii Europejskiej oraz zmiany w polskich przepisach przekonują, że procent udziału energooszczędnych technologii na rynku będzie coraz większy. Już wkrótce w Polsce zacznie obowiązywać ustawa o OZE, czyli odnawialnych źródłach energii, która prawdopodobnie wprowadzi w obowiązek zastosowania w nowopowstającym budynku przynajmniej jednej instalacji pozwalającej na pozyskiwanie zielonej energii. Obecnie trwają prace nad wcieleniem w życie nowej wersji ustawy. Pierwszy z projektów został skrytykowany przez inwestorów, następny został zawetowany przez resort finansów. Zgodnie z zapowiedziami inwestycje w odnawialne źródła energii mają być atrakcyjne finansowo również dla przedsiębiorców produkujących energię elektryczną, dzięki zmianie systemu wsparcia z obowiązującego obecnie opartego na tzw. zielonych certyfikatach na aukcyjny (producent, który wygrał aukcję, czyli wylicytował najniższą cenę sprzedaży każdej megawatogodziny będzie otrzymywać stałą cenę sprzedaży przez 15 lat). Program zakłada również, że 5 % energii zostanie wyprodukowana przez osoby prywatne, które zdecydują się zamontować specjalny piec na biomasę lub panel fotowoltaiczny, czyli instalacje pozwalające na wytwarzanie prądu. Inwestycje zostaną dofinansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska

i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). 

Dopłaty do instalacji grzewczych

Nie czekając na wejście w życie ustawy OZE część z gmin już od dłuższego czasu dofinansowuje inwestycje w energooszczędne rozwiązania grzewcze. Do udziału w poszczególnych programach kwalifikują się przede wszystkim właściciele nieekologicznych kotłów c.o., czyli urządzeń starszego typu, o wątpliwej sprawności i nie spełniających norm emisji zanieczyszczeń do atmosfery, którzy zdecydowali się na jedno z nowoczesnych źródeł grzewczych: kocioł gazowy lub olejowy (szczególnie kondensacyjne), opalany biomasą, automatyczny piec retortowy na ekogroszek oraz niektóre urządzenia wykorzystujące energię elektryczną i pobierające ciepło z sieci ciepłowniczej. Pamiętajmy, że za programy dofinansowania odpowiedzialne są gminy – sprawdźmy czy na terenie naszego miejsca zamieszkania funkcjonują interesujące nas programy dopłat. Od specyfiki danego programu zależy też wysokość dotacji, niekiedy wynosi aż 100 %. Zwrot inwestycji przysługuje zazwyczaj po przeprowadzeniu montażu oraz odbiorze prac przez uprawione osoby.

Niska emisja

Część gmin stworzyła oddzielne, dedykowane programy usprawniające wymianę mało wydajnych i nieekologicznych pieców węglowych oraz wciąż używanych pieców kaflowych, w których spalane jest nie tylko właściwe paliwo, ale również bardzo często śmieci i odpady o bardzo różnym składzie chemicznym (jako źródeł ciepła, które w istotny sposób przyczyniają się do powstawania smogu), choć teoretycznie nie ma prawnego obowiązku ich wymiany. Najpopularniejszy przykład to Program Ograniczenia Niskiej Emisji dla Miasta Kraków, w którym można wnioskować aż o stuprocentowy zwrot (choć najczęściej dotacja wynosi ok. 50 %). W 2013 r. na ten cel przeznaczono 3 mln zł, WFOŚiGW udzielił dodatkowej dotacji na kwotę 3,5 mln zł. Według założeń stare piece należy wymienić na urządzenia o sprawności min. 79 % oraz takie, które posiadają konstrukcję nie pozwalającą na spalanie odpadów stałych oraz ważny certyfikat energetyczno-emisyjny wydany przez akredytowany podmiot. 

Jeśli jednak w naszej gminie nie stworzono odpowiedniego programu lokalnego, wniosek

o dofinansowanie można złożyć, w którymś z programów NFOŚiGW. Co prawda, zakończono już nabór do pierwszej części pilotażowego programu KAWKA służącego likwidacji niskiej emisji i wspierającego wzrost efektywności energetycznej oraz rozwoju rozproszonych odnawialnych źródeł energii, jednak kolejny etap przewidziano na początek 2014 r. 

Energooszczędne budowanie 

Dofinansowaniem może zostać objęte również ocieplenie budynku oraz instalacja solarna jako uzupełnienie głównego źródła ciepła. Z kolei od 2013 r. dotację uzyskają również niektórzy budujący lub kupujący dom/mieszkanie energooszczędne lub pasywne. Dopłata do kredytu (50 tys. zł w przypadku budynku pasywnego i 30 tys. zł dla domu wykonanego w standardzie energooszczędnym) pozwoli w dużej mierze na pokrycie wyższych nakładów inwestycyjnych, sfinansowanie weryfikacji projektu, próbę szczelności czy przeprowadzenie audytu energetycznego. Zakwalifikowana do programu inwestycja musi posiadać również skuteczną instalację grzewczą wyróżniającą się minimalnym zużyciem energii oraz emisją spalin, jak kocioł na biomasę, nowoczesny piec kondensacyjny lub pompa ciepła uzupełniona o kolektory słoneczne.

Usuwamy azbest

Działania prośrodowiskowe idą o krok dalej. Od 2009 r. możliwe jest uzyskanie bezzwrotnej dotacji na usunięcie eternitu. Dofinansowanie w całości pokrywa koszty zdjęcia niebezpiecznego materiału, jego prawidłowe zapakowanie i transport na przeznaczone do tego celu składowisko. Choć program trwa aż do 2032 r., nie powinniśmy czekać tak długo – stałe przebywanie w pobliżu azbestu i wdychanie włókien azbestowych może być przyczyną znacznego uszczerbku na zdrowiu. 

Program Oczyszczania Kraju z Azbestu realizowany jest przez Narodowy oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska wraz z Ministerstwem Gospodarki, jednak najwięcej zależy od działań na szczeblu lokalnym. Sołtysi mają za zadanie inwentaryzować oraz zgłaszać zagrożenia związane z pokryciami azbestowymi. Na tej podstawie gmina tworzy program usuwania eternitu, na który następnie uzyskuje dofinansowanie, po czym ogłasza przetarg na przeprowadzenie prac demontażowych. Jeśli zależy nam na bezpłatnym usunięciu azbestu, sprawdźmy w gminie, czy podjęto już niezbędne w tym kierunku kroku oraz czy dach na naszej posesji również został wpisany do programu. Jeśli nie, wystarczy złożyć odpowiedni wniosek. 

Programy dopłat i dofinansowań mają nas przygotować na nową rzeczywistość rynku budowlanego oraz instalacyjnego. Pamiętajmy, że inwestycja w odnawialne źródła energii naprawdę się opłaca.