Jak dobrać właściwy grzejnik

Co ma zasadnicze znaczenie dla układu kocioł-grzejnik? Przede wszystkim temperatura wody grzewczej. Im mniejszy grzejnik, tym musi być on cieplejszy, by nagrzać powietrze we wnętrzu do wymaganej temperatury 20-22 st. C. Oznacza to, że wpływającą do grzejnika wodę należy rozgrzać do temp. min. 75 st. C. Jeżeli grzejnik ma dużą powierzchnię, np. całej podłogi, sufitu lub którejś ze ścian, temperatura wody może być znacznie niższa i wynosić tylko 55 st. C. Różnica będzie od razu odczuwalna w kosztach poniesionych za paliwo.
Dlatego grzejnik wielkopłaszczyznowy (czyli ogrzewanie płaszczyznowe, np. podłogowe), nazywany jest niskotemperaturowym. Jest to odbiornik ciepła tańszy w eksploatacji i korzystniejszy dla klimatu panującego w pomieszczeniach. Emituje ciepło w 70 % przez promieniowanie i jedynie w 30% przez konwekcję, czyli ruch powietrza. Ciepło unosi się równomiernie w całym pomieszczeniu i nie ma stref zimnych, które zawsze występują w miejscach położonych  najdalej od grzejnika tradycyjnego. Ogrzewanie takie daje najkorzystniejszy dla mieszkańców rozkład temperatury: najwyższej przy nogach, najniższej przy głowie. Nie ma też efektu pirolizy, czyli przypiekania kurzu, występującego na powierzchni np. grzejników żeliwnych.
Jednak ogrzewanie płaszczyznowe dobrze współpracuje tylko z niskotemperaturowymi źródłami ciepła, takimi jak kocioł kondensacyjny, pompa ciepła, kolektory słoneczne. Nie można podłączyć je do systemu zasilanego przez konwencjonalny kocioł np. na paliwo stałe, gdyż wymaga niskiej temperatury wody grzewczej 55/45 st. C. Kocioł na węgiel lub drewno nagrzewa wodę do bardzo wysokich temperatur, zatem spełnia ona swoje zadanie jedynie w tradycyjnych grzejnikach, które takiej wymagają – 75/65 st. C. Łączenie nisko- i wysokotemperaturowych urządzeń jest zupełnie nieopłacalne i doprowadza do zniszczenia całego systemu grzewczego.

Dla właścicieli tradycyjnych kotłów pozostają więc nieduże grzejniki ścienne lub kanałowe, montowane w podłodze. Jest kilka rodzajów grzejników, różniących się budową i materiałem: płytowe, członowe, konwektorowe; ze stali, aluminium lub żeliwa. Wszystkie emitują ciepło w min. 90% przez konwekcję, czyli ogrzewanie przepływającego wokół nich powietrza. Chociaż są punktowym odbiornikiem ciepła, mają swoje zalety, np.  małą bezwładność, co oznacza, że szybko reagują na wszelkie zmiany regulatorów i w ciągu kilku minut mogą nagrzać się lub całkowicie wychłodzić (w przeciwieństwie do nich, wodne ogrzewanie podłogowe ma bardzo dużą bezwładność i ciężko nim sterować w krótkich odstępach czasu). Grzejniki ścienne mogą pełnić też dodatkowo rolę suszarek, głównie w łazienkach. Dlatego też nie rezygnuje się z nich, pomimo zainstalowania tam ogrzewania podłogowego.

Jak zwiększyć wydajność grzejników, przy minimalizacji zużycia paliwa? Dużą rolę odgrywa tu powierzchnia grzewcza, czyli wymiary grzejnika i ruch powietrza wokół niego.  Wydajność najpopularniejszego stalowego grzejnika płytowego rośnie wraz ze zwiększeniem jego długości. Wtedy też może zmniejszyć się temperatura grzewcza wody.  Dla grzejnika o wys. 500 mm i  dł. 800 mm , przy temp. 75/65 st. C, wydajność wynosi 1176 W, ale już dla tego samego typu grzejnika o dł. 1600 mm i przy dużo niższej temp. wody grzewczej 55/45 st. C, wydajność wzrasta do 1200 W. Inne rozwiązanie stosuje się w konwektorowych grzejnikach kanałowych. Dla zwiększenia ich wydajności montowane są wentylatory, przyspieszające ruch powietrza. Wówczas można osiągnąć bardzo dobre efekty grzewcze nawet przy niskich temperaturach zasilania – 55/45 st. C, nie stosowanych na ogół w tego typu grzejnikach.

Pamiętać trzeba, że lokalizacji i technicznego doboru grzejników, jak wszystkich elementów układu grzewczego, dokonuje uprawniony projektant. Inwestorom pozostaje jedynie wybranie odpowiadającej im, mniej lub bardziej ozdobnej formy.