Węgiel – myśl lokalnie, czyli o tym, jak nie dać się oszukać na cenie i jakości

Węgiel, jako najpopularniejsze źródło energii

To, co potocznie zwiemy "węglem", to tak naprawdę skały osadowe, które powstały w wyniku przeobrażenia się szczątków roślinnych. Istotny dla nas – użytkowników jest skład węgla: węgiel, tlen, wodór, azot, siarka i czasami pewne ilości arsenu, uranu i germanu. To przecież skład chemiczny w przeważającej mierze decyduje o własnościach opału. To, co możemy spotkać w składach węglowych, to różne gatunki węgla, a te z kolei wyznacza się na podstawie zawartości pierwiastka węgla w danym materiale i tak np.: najmniej ma go torf – mniej niż 60%, węgiel brunatny (62-75%), węgiel kamienny (75-97%), antracyt (92-95%), szungit (do 99%).

Największą popularnością cieszy się węgiel kamienny, który ze względu na szereg właściwości (m.in. spiekalność, zawartość składników lotnych, ciśnienie rozprężania i ciepło spalania) dzielimy na następujące typy technologiczne, które z kolei wpływają na konkretne zastosowanie tego paliwa:

• węgiel płomienny
• węgiel gazowo-płomienny
• węgiel gazowy
• węgiel gazowo-koksowy
• węgiel ortokoksowy
• węgiel metakoksowy
• węgiel semikoksowy
• węgiel chudy
• węgiel antracytowy
• węgiel metaantracytowy

Nie od dziś wiadomo, że największa ilość energii w Polsce pochodzi właśnie ze spalania węgla. Stosunek procentowy energii pozyskiwanej z węgla i z innych źródeł zmienia się oczywiście, jeżeli spojrzymy całościowo na Unię Europejską i Świat, ale węgiel okazuje się w każdym z tych zestawień kluczowym źródłem energii.

Źródło: www.cyf.gov.pl/pdf/rej/rej6.pdf

Krytykowany, ale …

Węgiel jako surowiec energetyczny poddawany jest szerokiej krytyce, a to za sprawą emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Zabierając głos w dyskusji o tym aspekcie wykorzystywania węgla, należy wziąć również pod uwagę interesy gospodarcze państwa, jakie wiążą się z pozyskiwaniem węgla i jego używaniem.

Jakiś czas temu na Śląsku opracowano technologię, która pozwala na przerabianie węgla koksującego na brykiety. Podczas spalania brykietów do atmosfery nie przedostają się szkodliwe zanieczyszczenia. Prawdą jest, że na wykorzystanie tej technologii w gospodarstwach domowych musimy jeszcze poczekać, ale czy nie oznacza ona, że szeroko pojęta ochrona środowiska, nie musi oznaczać dekarbonizacji. Poza tym na świecie stosuje się już powszechnie rozwiązania, dzięki którym dwutlenek węgla wychwytywany jest zanim przedostanie się do atmosfery.

Przemawiającym na korzyść tego źródła energii argumentem jest z pewnością koszt wytwarzania energii elektrycznej. Porównując różne typy elektrowni, dochodzi się do wniosku, że elektrownie węglowe wypadają bardzo korzystnie (tańsze okazują się być tylko elektrownie jądrowe). Dokładną analizę, uwzględniającą koszty, przeprowadził Energoprojekt Katowice SA i wykazała ona:

Źródło: www.cyf.gov.pl/pdf/rej/rej6.pdf

Dlaczego węgiel?

Zasoby węgla to charakteryzują się swoistą stabilnością i ze względu na ich globalną specyfikę to paliwo okazuje się być bardziej atrakcyjne niż ropa naftowa, czy gaz ziemny. Tutaj decydujące znaczenie mają: równomierne rozmieszczenie złóż, umiejscowienie zasobów w geopolitycznie stabilnych państwach, wielkość zasobów – jest największa spośród innych paliw kopalnych, węgiel jest łatwiejszy do transportowania i magazynowania, poza tym decydują również niskie koszty produkcji energii z węgla. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za węglem są niestabilne ceny gazu i ropy, które uwarunkowane są przecież sytuacją polityczną.

Kopalina ta to również wielka szansa dla polskiej gospodarki w kontekście naukowym. Osiem lat temu poczyniono już pierwsze kroki, by na polskim Śląsku powstały najnowocześniejsze fabryki, przerabiające węgiel na paliwo przyszłości – wodór. Węgiel można również przerabiać na paliwa płynne oraz substytut gazu ziemnego, który przecież importujemy.

Przeciętne wykorzystanie węgla

Z pułapu globalnego, gdzie obowiązuje myślenie o wielkich zasobach, elektrowniach, wpływie na środowisko przejdźmy teraz na pułap lokalny. Dzięki temu, że mamy duże, krajowe złoża węgla, charakteryzujące się dostępnością i przygotowaniem techniczno-organizacyjnym do kontynuacji eksploatacji zagospodarowanych już złóż, możemy pozyskiwać dobrą i tanią energię!

Na tym poziomie najważniejszy jest potencjalny użytkownik, o wyborze decydują ceny i pewne własności tego paliwa. Tutaj węgiel staje się głównym źródłem ciepła. Potencjalny użytkownik wie, że dostępne inne źródła są za drogie dla niego, bo już proste przeliczenia i kalkulacje wykazują, że gaz ziemny w ogrzewaniu jest około dwa razy droższy od węgla, natomiast prąd jest nawet do czterech razy droższy od węgla.

Mimo, że za wyborem właśnie takich źródeł jak gaz i prąd, przemawia głównie argument wygody, to umiejętne opalanie węglem również może taką zapewnić. Tutaj na szczególną uwagę zasługuje serwis poświęcony takiemu sposobowi palenia: czysteogrzewanie.pl, który propaguje ekonomiczne i ekologiczne metody opalania w piecach węglowych.

Jakość węgla ma znaczenie

Okazuje się, że zakup węgla nie jest sprawą prostą. Jest całe mnóstwo czynników, na które należy zwrócić uwagę, by dokonać właściwego zakupu i nie wydając zbyt wiele, wiele zyskać.

Kaloryczność, to nic innego, jak ilość ciepła, jaką można uzyskać z 1kg opału – wartość opałowa danego paliwa. Polskie kopaliny mają wartość rzędu 26-30MJ/kg. Ona również decyduje o cenie węgla – im bardziej kaloryczny, tym droższy. To właśnie ten czynnik odpowiedzialny jest za: rozpalanie i utrzymanie spalania, ilość pozostałego popiołu, czas palenia danego węgla. Bardzo często wartość ta mylona jest z ciepłem spalania, czyli całkowitą energią uwolnioną ze spalenia węgla, dla potencjalnego użytkownika jest to jednak wartość bezużyteczna.

Kolejnym czynnikiem, jaki decyduje o jakości danego węgla jest jego typ. Jak już wspomniano, kopalina ta miewa różny skład chemiczny, a to z kolei decyduje o jego zastosowaniu. Najlepszymi do warunków domowych są: typ 31, 32, 33.

Węgiel dzieli się ze względu na wielkość ziarna, zatem kolejną wartością, która decyduje o jakości opału jest sortyment węgla. Im frakcja jest większa, tym paliwo jest lepsze. Na tej podstawie zatem możemy wyróżnić:

• kostka (6-20cm)
• orzech (2,5-8cm)
• gro-szek (0,8-3cm)
• miał (< 0,6cm)
• pył i muł (< 1mm)

By mieć całkowitą pewność, że oferowany towar jest najlepszej jakości, warto również zwrócić uwagę na jego pochodzenie. Na polskim rynku od jakiegoś czasu dostępny jest opał pochodzący z Czech i zza naszej wschodniej granicy. Jest to towar, który niestety nie zawsze charakteryzuje się taką jakością, jak rodzimy węgiel, ma znacznie niższą kaloryczność i jest znacznie mniej wydajny.

Jak rozpoznać dobry węgiel i nie dać się oszukać?

Potencjalny nabywca nie jest w stanie ocenić metodą „na oko” ważnych dla niego parametrów węgla. Ale okazuje się, że będąc na składzie węgla możesz nie dać się oszukać i rozpoznać potencjalnie dobry towar, kaloryczny i o niskiej zawartości popiołu.

Okazuje się bowiem, że bardziej kaloryczny jest węgiel czarny i błyszczący, natomiast popiół oceniamy na podstawie widocznych na bryłach białych pasków – przerostów kamienia, które oznaczają dodatkowy popiół i stratę kupującego.

Na miejscu możemy również ocenić wilgotność, tutaj chyba nie trzeba tłumaczyć, że wilgotny węgiel to nie tylko nasza strata (płacimy za wodę i opał, który nie będzie się palił), ale również jest to zabójcze dla naszych pieców. Najprościej czynnik ten zbadać na węglu workowanym – po otwarciu worka, węgiel wilgotny będzie wyglądał, jakby ktoś go właśnie pokropił wodą, a w przypadku mrozu, węgiel workowany – wilgotny zbryli się w jeden klocek.

Pułapki, które czekają na Ciebie ze strony nieuczciwych sprzedawców

Potencjalny kupujący musi coraz częściej wykazać się nie lada spostrzegawczością i anielską wręcz cierpliwością przy wyborze opału i zawieraniu samej transakcji. Na polskim rynku niestety działa wielu nieuczciwych dostawców, którzy stosując wiele sztuczek mogą oszukać nieświadomych niczego klientów. Dlatego też najlepiej mieć oczy dookoła głowy i zwracać uwagę na wagę, jakość węgla i na to, czy towar, który ładowany jest na samochód jest towarem zamówionym.

Najczęstsze pułapki, w które możemy dać się złapać:

• oszustwa na wadze,
• węgiel gorszej jakości sprzedawany jako lepszy,
• sprzedaż węgla zagranicznego jako polskiego o wyższej jakości,
• „mieszanki” – węgiel wymieszany z kamieniami, miał wymieszany z ziemią, mieszanie miału z grubszymi frakcjami.

Pozostaje jednak pytanie: jak zatem wybrać najlepszy skład? Należy trzymać się pewnych zasad, dzięki którym ryzyko oszukania nas na opale zostanie zminimalizowane, a zatem:

• Właściwy wybór składu węgla: dobrze, gdy skład położony jest przy stacji kolejowej, transport koleją nie daje przecież takich możliwości na „ulepszanie” węgla, jak np. drogowy. Poza tym jeśli znalazłeś internetowy skład, to sprawdź, czy znajduje się on blisko Twojego miejsca zamieszkania – wówczas możesz zaoszczędzić na kurierze – skład dostarczy opał własnym transportem.
• Sprawdzaj wiedzę sprzedawcy! Wystarczy, że zadasz mu kilka rzeczowych pytań na temat oferowanego towaru. Pamiętaj, że nieuczciwy sprzedawca będzie nerwowo reagował na pytania o skład i pochodzenie węgla, albo też nie będzie znał odpowiedzi na Twoje pytania.
• Niska cena jest podejrzana! Dlatego tez porównuj ceny opału o tych samych parametrach i pochodzeniu w kilku składach. Jeśli któryś z nich ma dużo niższą cenę, może to oznaczać próbę oszukania Cię na jakości!
• Kup „próbki”, czyli po jednym worku węgla z różnych składów. Dzięki temu sprawdzisz, czy oferowany Ci towar ma najlepsze dla Twoich potrzeb parametry.
• Weź pod uwagę pogodę i nie kupuj opału w miesiącach deszczowych. Nie możesz przecież płacić za wodę!
• Jeśli to możliwe zaopatrz się na cały sezon grzewczy i unikaj tym samym kupowania węgla w środku zimy – zmieszanego ze śniegiem i błotem!
• Sprawdzaj parametry węgla, dokładnie rozglądaj się na składach, czytaj opinie o danym dystrybutorze!

Potencjalny użytkownik zainteresowany jest najbardziej jakością i ceną węgla. To, co chcemy dostać, to najlepszy opał w rozsądnej cenie. Ważny jest również dla na wybór właściwego dostawcy, który okaże się być rzetelnym i godnym polecenia dystrybutorem. To my przecież decydujemy o tym, co i gdzie kupujemy, a myśląc lokalnie zwracamy się w kierunku najbliższych składów opału. Jak pokazano powyżej, istnieje wiele czynników, na które należy zwrócić uwagę podczas transakcji. Tutaj kluczową rolę odgrywają opinie klientów danego składu, wszystko w myśl zasady, że zadowolony klient powie trzem osobom, niezadowolony poinformuje co najmniej dziesięć.